Tìm hiểu về kiểm nghiệm vitamin C và các chỉ tiêu kiểm nghiệm quan trọng

Chế độ ăn uống thiếu lành mạnh sẽ gây thiếu hụt lượng lớn vitamin C dẫn đến những hiện tượng tiêu cực về sức khỏe. Đó là lý do các loại thuốc tiêm, viên nén bổ sung vitamin C được bày bán rộng rãi trên thị trường hiện nay. Và, để đảm bảo chất lượng tốt nhất cũng như hiệu quả khi sử dụng, Bộ Y Tế đã thiết lập quy trình kiểm nghiệm vitamin C thông qua những chỉ tiêu ban hành. Cùng VCR làm rõ chi tiết trong bài viết dưới đây nhé.

Tìm hiểu vitamin C là gì?

Là một trong 13 loại vitamin thiết yếu đối với cơ thể, vitamin C còn được biết đến với tên gọi axit ascorbic. Theo các nhà khoa học thì đây là chất dinh dưỡng quan trọng cần thiết không chỉ cho con người mà cả những loài động vật bậc cao và một số ít các loại khác.

Loại vitamin này tồn tại ở dạng tinh thể trắng, dễ tan trong nước, ít tan trong rượu và không tan trong các loại dung môi hữu cơ. Có tính chất tương đối bền với nhiệt nhưng lại rất dễ bị oxy hóa bởi không khí. Đặc biệt, vitamin C có thể tồn tại được ở 100 độ C trong môi trường trung tính và acid.

Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại thuốc vitamin C được bày bán ở dạng bột, viên nén, viên con nhộng,... Người dùng có thể chủ động sử dụng để cải thiện tình trạng thiếu hụt. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn về chất lượng sản phẩm và đem lại hiệu quả cao thì trước khi lưu hành trên thị trường phải trải qua quy trình kiểm nghiệm vitamin C theo đúng quy định ban hành của pháp luật.

Xem thêm: Kiểm nghiệm thuốc tiêm vitamin B12

Vai trò của vitamin C trong đời sống thực tế

Con người không thể tự tổng hợp vitamin C vậy nên nó được hấp thụ thông qua chế độ ăn uống các loại trái cây và hoa quả. Nếu như cơ thể bị thiếu hụt loại dưỡng chất này thì có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe. Vai trò của vitamin được đề cao nhờ những lợi ích tuyệt vời, đó là:

• Hoạt động chống oxy hóa: Bằng cách trung hòa các gốc tự do được coi là những phân tử không ổn định, có thể ảnh hưởng tiêu cực đến các tế bào và gây bệnh, vitamin C giúp tăng cường hệ thống miễn dịch, giảm viêm và giữ cho các tế bào khỏe mạnh.

• Giảm nguy cơ mắc bệnh tim: Theo nghiên cứu khoa học, stress oxy hóa là một trong những nguyên nhân gây ra chứng xơ vữa động mạch, thiếu máu cục bộ, tăng huyết áp, bệnh cơ tim và suy tim sung huyết. Và việc bổ sung vitamin phù hợp có thể giúp ngăn ngừa tình trạng này.

• Điều trị và phòng ngừa ung thư: Các nghiên cứu về vai trò của vitamin C trong việc chăm sóc và ngăn ngừa ung thư đã phát hiện ra rằng nếu biết bổ sung đúng cách và có thể kết hợp với các chất bổ sung khác có thể đem lại hiệu quả điều trị và phòng bệnh.

• Hỗ trợ ngăn ngừa bệnh gout: Vitamin C có khả năng giảm nồng độ axit uric trong máu và từ đó hỗ trợ giảm thiểu tình trạng bệnh gút. Đặc biệt, khả năng chống oxy hóa của nó cũng tác động tích cực lên người bệnh vì hầu hết những người bị gout đều bị stress oxy hóa đáng kể.

• Cải thiện tình trạng thiếu máu: Máu không chứa đủ các tế bào hồng cầu mang oxy từ phổi đến các mô của cơ thể về lâu dài có thể gây ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe. Hiện nay loại thiếu máu phổ biến nhất là do thiếu hụt chất sắt và vitamin C có khả năng giúp cơ thể hấp thụ hiệu quả chất này.

• Điều trị bệnh còi ở trẻ em: Các bác sĩ nhi thường chỉ định sử dụng vitamin C để ngăn ngừa và điều trị bệnh còi. Bởi lẽ việc thiếu hụt vitamin C từ 1 đến 3 tháng chính là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng phát triển bệnh còi ở trẻ nhỏ.

• Hỗ trợ điều trị bệnh: Vitamin còn được chỉ định để sử dụng hỗ trợ các bệnh nhân mắc bệnh viêm lợi, viêm khớp, nhiễm trùng các loại, hen suyễn, tăng nhãn áp và các bệnh mãn tính. Các bệnh rối loạn collagen, rối loạn mạch máu, bỏng và chậm lành vết thương cũng được khuyến khích bổ sung nhiều vitamin C.

Vai trò của vitamin C đối với sức khỏe con người là không thể phủ nhận. Tuy nhiên, khi sử dụng cũng cần phải đúng liều lượng vì có thể gây ra các tác dụng ngoài ý muốn như nhức đầu, buồn nôn, chóng mặt. Nếu dư thừa quá nhiều có thể làm tăng nguy cơ sỏi thận, axit uric và oxalat vì nó làm axit hóa nước tiểu.

Các nguồn thực phẩm chứa lượng vitamin C dồi dào

Bên cạnh việc bổ sung vitamin C từ các loại viên nén, thuốc tiêm thì cách tốt nhất là tiêu thụ qua đường ăn uống. Dưới đây là các loại thực phẩm giàu vitamin C mà bạn không nên bỏ qua:

• Quả anh đào không chỉ có màu sắc bắt mắt, mùi vị thơm ngon hấp dẫn mà còn rất nhiều thành phần dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe. Trong đó, phải kể đến vitamin C, A và K cùng loại các chất vi lượng khác như kali, magie và canxi.

• Dưa chuột hay còn được gọi là dưa leo, là món ăn vô cùng quen thuộc của người dân Việt Nam. Thành phần của dưa chuột có tới 95% là nước nên cung cấp độ ẩm, làm mát và giải độc hiệu quả. Không chỉ vậy, loại quả này cũng rất giàu vitamin C, có khả năng đáp ứng đủ 10% nhu cầu của cơ thể mỗi ngày khi sử dụng 1 quả duy nhất.

• Ớt chuông đỏ chứa thành phần dinh dưỡng khá đa dạng bao gồm các loại vitamin A và vitamin cùng những chất dinh dưỡng khác. Sử dụng ớt chuông đúng cách có thể giúp người dùng bổ sung lượng vitamin C cần thiết cho cơ thể và hỗ trợ chống lại các chất tự do, thúc đẩy sự hình thành collagen giúp cho da săn chắc và khỏe mạnh.

• Cam là một trong những loại quả đứng đầu danh sách chứa hàm lượng lớn vitamin C. Cứ trong 100 gram cam thì có tớ 30mg vitamin C và các loại hợp chất có khả năng chống oxy hóa hiệu quả. Công dụng của loại quả này có thể kể đến như giúp giải nhiệt, thỏa mãn cơn khát cho người tập luyện cường độ cao, tăng cường hệ miễn dịch và tiêu hóa của cơ thể.

• Cà rốt chứa hàm lượng chất chống oxy hóa, khoáng chất và các loại vitamin dồi dào. Nửa cốc nước ép cà rốt có thể đáp ứng 5% lượng vitamin C cần thiết cho cơ thể. Nhờ vậy bổ sung lượng vitamin cần thiết và tạo ra các kháng thể miễn dịch, tăng cường chuyển hóa sắt và ngăn ngừa nhiễm trùng hiệu quả.

• Cà chua sẽ cung cấp khoảng 20 miligam vitamin cho người dùng nếu sử dụng 1 quả cỡ trung bình bằng cách ăn sống. Một cốc nước ép cà chua tươi ngon giúp bạn bổ sung đến 170 mg vitamin C cho mỗi lần sử dụng cùng 21% lượng vitamin A và 15% kali mà chỉ nạp có 41 calo.

• Dứa có chứa 47,8 mg vitamin C trong 100gr. Vậy nên có thể đánh giá đây là một loại quả chứa lượng lớn vitamin C giúp bổ sung hiệu quả cho cơ thể. Bên cạnh đó, loại quả này cũng cung cấp hàng loại các loại vitamin A, K, chất xơ, Natri, Magie và Folate giúp cải thiện sức khỏe tổng thể và đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng tối thiểu cho cơ thể.

• Ổi được biết đến là loại trái cây phổ biến được sử dụng trong thực đơn hàng ngày nhưng ít người biết được đây là loại quả chứa lượng lớn vitamin C. Cứ trong 100 gram ổi tươi có chứa tới 228,3mg loại vitamin này, gấp 3 lần so với lượng cam tương đương.

• Các loại quả mọng hầu như đều chứa lượng vitamin C dồi dào và cực kỳ ít đường. Ví dụ như quả dâu tây, quả mâm xôi, quả việt quất,... Vậy nên, nếu có nhu cầu nạp vitamin C từ nguồn thực phẩm tự nhiên thì đừng bỏ qua những loại quả này.

Các chỉ tiêu kiểm nghiệm vitamin C

Để đánh giá chất lượng có đáp ứng tiêu chuẩn của Bộ Y Tế ban hành hay không, chắc chắn phải dựa trên các chỉ tiêu kiểm nghiệm vitamin C quan trọng.

Xem thêm: Kiểm nghiệm thuốc viên nén

Đối với các loại viên nén vitamin C

Các loại viên nén vitamin C thường được bào chế ở hàm lượng 100mg và 500mg. Dù là kiểm nghiệm viên nén vitamin C 100mg hay 500mg thì cũng đều phải đạt yêu cầu chất lượng theo các chỉ tiêu dưới đây.

Tính chất

Quan sát viên thuốc phải có màu trắng hoặc trắng ngà và khi ngửi thì gần như không có mùi.

Định tính

Lấy mẫu thử theo yêu cầu rồi nghiền thành bột mịn tương ứng với khoảng 0,10g sau đó lắc với 10ml nước. Lọc và cho phản ứng acid với giấy quỳ để làm mất màu xanh của dung dịch 2,6 diclorophenol indophenol. Tiếp tục đem đi khử dung dịch bạc nitrat 5% cho một tủa đen.

Lấy 5ml dịch lọc, thêm vào đó 0,05ml dung dịch mới pha natri nitroprusiat 1% và 2ml dung dịch natri hydroxyd 2M rồi cuối nhỏ từng giọt dung dịch acid hydrocloric 25%. Yêu cầu lúc này màu vàng chuyển thành màu lam.

Định lượng

Để đánh giá chỉ tiêu định tính khi kiểm nghiệm vitamin C dạng nén, cần cân 20 viên tính khối lượng trung bình và nghiền thành bột mịn. Sau đó cân chính xác một lượng khoảng 0,200g cho vào

bình 100ml và thêm hỗn hợp 100ml nước mới đun sôi để nguội v cùng 10ml dung dịch acid acetic 1M. Lắc thật kỹ rồi lọc nhanh qua giấy khô.

Loại bỏ 20ml dịch lọc đầu, hút chính xác 50ml dịch lọc rồi thêm 1ml dung dịch hồ tinh bột. Chú ý định lượng bằng dung dịch iod 0,1N cho đến khi xuất hiện màu xanh lam bền vững ít nhất trong 30 giây thì đạt yêu cầu.

Đối với các loại thuốc tiêm vitamin C

Khi kiểm nghiệm thuốc tiêm vitamin C yêu cầu mẫu thử phải đáp ứng các chỉ tiêu sau.

Tính chất

Dung dịch mẫu thử có độ trong suốt, không màu hay màu vàng nhạt.

Định tính

Lấy một lượng mẫu thử tương đương 50mg acid ascorbic thêm vào đó 0,2ml dung dịch acid nitric 2M (TT) và 0,2ml dung dịch bạc nitrat 2% (TT). Yêu cầu xuất hiện kết tủa màu xám đen.

Độ pH

Yêu cầu đạt mức từ 5,0 đến 6,5 theo Phụ lục 6.2 của Dược điển Việt Nam.

Màu sắc

Tiến hành pha loãng chính xác một thể tích chế phẩm với nước thu về dung dịch nồng độ 50mg acid ascorbic/ml. Thực hiện đo độ hấp thụ của dung dịch này ở bước sóng 420 nm theo hướng dẫn tại Phụ lục 4.1. Yêu cầu dùng cốc đo dày 1cm và dùng nước làm mẫu trắng. Mẫu thử đạt chuẩn khi độ hấp thụ đo được không quá 0,06.

Acid oxalic

Pha dung dịch thử và dung dịch đối chiếu trong cùng thời gian và cùng điều kiện theo phương pháp kiểm nghiệm vitamin C trong Dược điển Việt Nam. Yêu cầu dung dịch thử không được đục hơn dung dịch đối chiều thì mẫu thử mới đạt chất lượng.

Định lượng

Lấy một thể tích chế phẩm khoảng 0,20 đến 0,25g acid ascorbic rồi thêm vào đó 0,25ml dung dịch formaldehyde 1% (TT), 0,5ml dung dịch kali iodid 10% (TT), 4ml dung dịch acid hydrocloric 2% (TT), và 2ml dung dịch hồ tinh bột (TT). Dùng dung dịch kali iodat 0,1N (CĐ) để định lượng cho đến khi xuất hiện màu lam bền vững là được.

Đối với vitamin C hóa dược

Khi kiểm nghiệm vitamin C hóa dược thì cần đáp ứng chỉ tiêu về định lượng bằng cách hòa tan 0,150gram chế phẩm trong một hỗn hợp 80m nước không có carbon dioxyd (TT) và 10ml dung dịch acid sulfuric 1M (TT) rồi thêm vào đó 1ml dung dịch hồ tinh bột (TT). Sử dụng dung dịch iod 0,1N (CĐ) để chuẩn độ cho tới khi xuất hiện màu xanh tím bền vững. Cứ 1ml dung dịch iod 0,1N (CD) tương ứng với 8,806 mg C6H806.

Trên đây VCR đã làm rõ khái niệm vitamin C là gì cũng như vai trò của loại dưỡng chất này đối với cơ thể. Từ đó giúp bạn đọc hiểu rõ hơn nguyên do tại sao kiểm nghiệm vitamin C lại được đề cao bởi các cơ quan có thẩm quyền và Bộ Y Tế.