Tiêu chuẩn ISO 16890 là gì?

1. Tiêu chuẩn ISO 16890 là gì?

Tiêu chuẩn ISO 16890 là phương pháp bao gồm các quy chuẩn, yêu cầu dùng để phân loại và đánh giá hiệu quả lọc không khí cho hệ thống thông gió chung, thay thế cho tiêu chuẩn EN 779.

Được ban hành bởi Tổ chức tiêu chẩn hóa quốc tế ISO, tiêu chuẩn ISO 16890 được áp dụng chính thức vào tháng 8 năm 2018 thay thế cho Tiêu chuẩn Châu Âu EN 779 và ASHRAE52.2 được áp dụng tại Hoa Kỳ, với mục đích tạo ra một tiêu chuẩn toàn cầu duy nhất.

Tiêu chuẩn ISO 16890 ra đời bám sát hơn với điều kiện không khí thực tế bằng cách kiểm tra lọc ở các dải hạt rộng hơn. Tiêu chuẩn ISO này phân loại lọc không khí thành 4 nhóm dựa trên hiệu quả của bộ lọc khi thử nghiệm trên 3 dải kích cỡ hạt bụi khác nhau được biểu thị bằng % các hạt PM (PM10, PM2,5 và PM1) được lọc bởi bộ lọc.

Bên trong tiêu chuẩn ISO 16890 có gì?

Tiêu chuẩn ISO 16890 mô tả các yêu cầu, thông số và quy trình đánh giá hiệu suất lọc trong thử nghiệm.

2. Tại sao sử dụng ISO 16890 thay thế cho EN 779?

Hạn chế của EN 779

Từ khi ra đời, EN 779 đã có đóng góp to lớn để cải thiện tiêu chuẩn chất lượng cho ngành lọc khí, cung cấp phương pháp thồng nhất trong việc lựa chọn bộ lọc. Tuy nhiên, sự hiểu biết của chúng ta về không khí xung quanh đã phát triển rất nhiều trong hơn 20 năm kể từ khi tiêu chuẩn này được ban hành, và những hạn chế của tiêu chuẩn EN 779 giờ đã quá lớn và rõ ràng.

Một trong số những nhược điểm lớn nhất của EN 779 là tiêu chuẩn này chỉ kiểm tra hiệu suất bộ lọc đối với một kích thước hạt duy nhất - 0.4 µm.

Trong môi trường thực tế, các bộ lọc phải tiếp xúc với các hạt vật chất (PM - particulate matter) với kích thước và hình dạng khác nhau. Do đó, dữ liệu thu được trong phòng thí nghiệm thực hiện theo tiêu chuẩn EN779 không đủ để xác định hiệu suất của bộ lọc không khí.

Tiêu chuẩn EN 779: 2012 được sử dụng để phân loại Bộ lọc thô (lọc G), Bộ lọc trung cấp (lọc M) và Bộ lọc tinh (lọc F) sẽ được thay thế bằng tiêu chuẩn ISO 16890 với thời gian chuyển tiếp 18 tháng.

Tìm hiểu thêm: Tiêu chuẩn EN 779 là gì?

ISO 16890 khác như thế nào so với EN 779?

Sự khác biệt lớn nhất của ISO 16890 và EN 779 nằm ở cách tiếp cận đối với các phương pháp kiểm tra hiệu quả lọc và cách phân loại bộ lọc không khí.

• Về phương pháp kiểm tra lọc:

Hiệu quả của bộ lọc khí, theo EN 779, được đo bằng các quy trình thử nghiệm chỉ xem xét các hạt có kích thước 0.4 µm. Trong khi, các quy trình kiểm tra bộ lọc không khí ISO 16890 xem xét các hạt có phạm vi từ 10 µm đến 0,3 µm.

Lọc được thử nghiệm theo ISO 16890 đối với các hạt có đường kính từ 0,3 µm đến 10 µm. Điều này có nghĩa là các bộ lọc được thử nghiệm trong các điều kiện giống với thực tế hơn nhiều.

• Về cách phân loại lọc:

Trong ISO 16890, bộ lọc không khí phải có khả năng bắt giữ tối thiểu 50% lượng hạt theo kích thước để tự phân loại cho một trong ba nhóm bụi mịn: PM10, PM 2.5 và PM1.

EN 779 phân loại theo cấp độ lọc (Classes), còn ISO 16890 phân loại theo các nhóm bộ lọc (Groups).

3. Quy trình đánh giá chất lượng lọc theo ISO 16890

Lọc khí được đánh giá chất lượng theo ISO 16890 như thế nào? Cùng tham khảo quy trình dưới đây:

Bước 1: Quy trình thử nghiệm của tiêu chuẩn ISO 16890 bắt đầu bằng việc đo hiệu suất của bộ lọc không khí ở phạm vi kích thước hạt từ 0,3 μm đến 10 μm.

Bước 2: Bộ lọc được đưa vào môi trường hơi isopropanol để loại bỏ tĩnh điện.

Bước 3: Sau khi loại bỏ tĩnh điện, bộ lọc được đo lại lần nữa với dải hạt 0,3 μm đến 10 μm.

Bước 4: Hiệu suất của lọc được tính bằng giá trị hiệu suất trung bình của hai lần kiểm tra

*Chú ý: Đối với một số nhóm hạt PM, bộ lọc để được phân loại theo ISO 16890 cần đạt hiệu suất tối thiểu 50% cho lần lọc đầu và lần lọc sau

Bước 5: Các giá trị đo được phân bổ theo các nhóm ISO

Bước 6: Giá trị hiệu suất lọc được làm tròn xuống mức thấp gần nhất của giá trị hiệu suất trong các nhóm phân loại ISO 16890.

4. Phân loại lọc theo ISO 16890

- Tiêu chuẩn ISO 16890 phân loại lọc theo Nhóm, đánh giá hiệu suất của bộ lọc bằng khả năng bắt giữ các hạt có kích thước từ 0,3 đến 10 μm.

Nhóm bộ lọc PM 1 bao gồm kích thước hạt ≤1 μm, nhóm PM 2.5 bao gồm kích thước hạt ≤ 2,5 μm và nhóm PM 10 bao gồm kích thước hạt ≤10 μm.

Và các kích thước hạt này là cơ sở cho 4 nhóm ISO 16890: ISO ePM1, ISO ePM2.5, ISO ePM10 và ISO Coarse. Chữ “e” trong tên nhóm là viết tắt cho chữ efficiency - hiệu suất.

- Để được phân loại vào một nhóm hạt, bộ lọc phải có khả năng bắt giữ ít nhất 50% hạt trong phạm vi kích thước đó.

Ví dụ: Một bộ lọc được phân loại vào nhóm ePM1 đã bắt giữ ít nhất một nửa lượng hạt bụi PM1 trong quy trình đánh giá ISO.

- Bộ lọc bắt giữ ít hơn 50% bụi PM10 sẽ được phân vào vào nhóm Thô - ISO Coarse.

- Không phải tất cả các sản phẩm trong một nhóm bộ lọc sẽ giống nhau. Trong tài liệu sản phẩm và báo cáo thử nghiệm, hiệu quả của bộ lọc sẽ được trình bày chi tiết cùng với nhóm.

Ví dụ: Bạn có thể thấy có lọc ePM2.5 60% và lọc ePM2.5 85%.

Điều này đơn giản có nghĩa là bộ lọc đầu tiên cung cấp 60% hiệu suất ở PM2.5 và bộ lọc thứ hai có hiệu suất 85% ở PM2.5.

Hiệu suất được làm tròn đến 5% gần nhất, vì vậy bạn sẽ không bắt gặp bất kỳ sản phẩm nào được liệt kê kiểu như ePM2.5 89%.

- Để dễ hình dung hơn, cùng VCR xem xét ví dụ về phân loại 1 bộ lọc khí sau đây:

Ví dụ 1: Một bộ lọc khí có báo cáo hiệu suất trung bình như sau:

Đối với nhóm ISO ePM10 và ISO ePM2.5, hiệu suất tối thiểu (50%) của bộ lọc đạt được, nhưng không đạt nhóm ISO ePM1

Bộ lọc có thể được xếp vào nhóm ISO ePM10 và ISO ePM2.5

Lọc được lựa chọn xếp vào ISO ePM2.5, thì giá trị 64% được làm tròn xuống 60%

Như vậy, bộ lọc khí được chứng nhận là: Lọc ISO ePM2.5 60%
Hay có nghĩa: Lọc khí có khả năng giữ lại 60% hạt có kích thước nhỏ hơn hay bằng 2.5μm

Ví dụ 2: Theo kết quả kiểm tra, 1 bộ lọc túi F8 được chứng nhận là “lọc ISO ePM1 70%”, hay có nghĩa là lọc có khả năng bắt giữ 70% hạt 1μm.

5. Lợi ích tiêu chuẩn ISO 16890 mang lại

Chất lượng không khí được cải thiện

ISO 16890 đề cập đến bộ lọc không khí thường được sử dụng trong các ứng dụng sưởi ấm, thông gió, điều hòa không khí (HVAC), do đó ảnh hưởng đến chất lượng không khí trong nhà trong nhiều ngành công nghiệp trên toàn thế giới.

Tiêu chuẩn mới này góp phần nâng cao hiệu suất lọc khí, từ đó chất lượng không khí trong nhà (IAQ - Indoor Air Quality) được cải thiện.

Tiêu chuẩn phản ánh sát thực tế nhu cầu sử dụng lọc

Tiêu chuẩn ISO 16890 phản ánh chặt chẽ hơn cách các bộ lọc được sử dụng trong môi trường thế giới thực.

Thực tế, môi trường ngày càng ô nhiễm, các hạt bụi có đa dạng kích thước và hình dạng. Các tiêu chuẩn cũ như EN 779:2012 có nhiều hạn chế để đánh giá và kiểm tra bộ lọc.

Tiêu chuẩn ISO 16890 ra đời đề cập đến hiệu quả vật chất hạt và liên quan đến ba hạt có kích thước khác nhau: ePM1, ePM2.5 và ePM10. Với sự thay đổi tiêu chuẩn này, người dùng bộ lọc sẽ có thể chọn bộ lọc chính xác hơn nhiều theo nhu cầu của họ.

Lợi ích về sức khỏe

Bằng cách nhận biết các hạt ePM1 trong không khí, ISO 16890 hoạt động để cải thiện chất lượng không khí trong nhà - yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người.

6. ISO 16890 có thể là một tiêu chuẩn chung cho toàn cầu không?

- Trước khi ISO 16890 được ban hành, 2 hệ thống tiêu chuẩn được sử dụng rộng rãi cho hệ thống thông gió chung, bao gồm: tiêu chuẩn EN 779 ở châu Âu và tiêu chuẩn ASHRAE 52.2 ở Mỹ. (Ở các nước châu Á, 2 tiêu chuẩn cùng tồn tại)

- ISO 16890 đang được hướng đến là một tiêu chuẩn chung toàn cầu, thực tế tiêu chuẩn này đã thay thế EN 779 vào năm 2018 và dự định thay thế ASHRAE 52.2 trong thời gian tới.

Tức có nghĩa là, ISO 16890 hiện cũng mới chỉ tác động đến những quốc gia áp dụng tiêu chuẩn EN 779, còn các khu vực sử dụng ASHRAE sẽ chưa thay đổi trong thời gian này.

Các cuộc thảo luận để đưa ISO 16890 vào các thị trường này đang được tiến hành, với mục đích tạo ra một tiêu chuẩn toàn cầu thực sự, mở ra cơ hội phát triển thương mại toàn cầu.

- Tuy nhiên, có 1 điều cần lưu ý, đó là: Hiện nay, chưa có bảng chuyển đổi trực tiếp cấp độ lọc theo EN 779 sang các nhóm lọc theo ISO 16890. Hai tiêu chuẩn sử dụng phương pháp kiểm tra và đánh giá lọc khác nhau. Vì thế, việc so sánh trực tiếp giữa các cấp độ lọc cũ (EN 779) và các nhóm lọc mới (ISO 16890) không hề đơn giản.

7. Liệu ISO 16890 có thể thay thế tất cả các tiêu chuẩn lọc khí khác được hay không?

Câu trả lời là “Không”.

ISO 16890 chỉ dành cho các ứng dụng thông gió chung.

Vì vậy các bộ lọc hiệu quả cao hơn được phân loại theo EN 1822 - chẳng hạn như bộ lọc EPA, HEPA và ULPA - không bị ảnh hưởng bởi tiêu chuẩn ISO 16890.

- Kim VCR