Tiêu chuẩn ISO 45001:2018 – Hệ thống quản lý an toàn sức khỏe

Đây là lý do tại sao việc phát triển tiêu chuẩn ISO 45001 được thực hiện, nhằm hỗ trợ tổ chức trong việc quản lý hiệu quả quá trình sản xuất và hạn chế khả năng xảy ra các tai nạn lao động không mong muốn.

Vậy ISO 45001 là gì? Có những nội dung nào? Cùng VCR tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé.

1. Tiêu chuẩn ISO 45001 là gì ?

ISO 45001 là một tiêu chuẩn quốc tế, nó quy định các yêu cầu về hệ thống quản lý sức khỏe và an toàn lao động (OH&S - Occupational Health and Safety), cùng với hướng dẫn về cách thực hiện để tổ chức có thể tự cải thiện hiệu suất trong việc ngăn ngừa thương tích và hại sức khỏe nghề nghiệp.

Tiêu chuẩn ISO 45001 đề xuất các yêu cầu dùng để xây dựng một hệ thống kiểm soát an toàn lao động và vệ sinh sức khỏe, áp dụng rộng rãi cho các loại hình doanh nghiệp trên khắp thế giới. Đồng thời, nó điều chỉnh để phù hợp hơn với xu hướng hội nhập kinh tế toàn cầu.

Phiên bản tiêu chuẩn ISO 45001 mới nhất

Phiên bản mới nhất của tiêu chuẩn ISO 45001 về Quản lý an toàn sức khỏe nghề nghiệp đã được ra mắt vào ngày 12 tháng 3 năm 2018, thay thế cho tiêu chuẩn quốc tế trước đó là OHSAS 18001. Hiệu lực của OHSAS 18001 hết hạn vào ngày 12/3/2021.

Đặc điểm của ISO 45001:2018

• Tiêu chuẩn ISO 45001 không đặt ra các tiêu chí cụ thể cho việc quản lý an toàn sức khỏe nghề nghiệp.
• ISO 45001 không xử lý các vấn đề một cách cụ thể như sự an toàn của sản phẩm, thiệt hại tài sản hoặc tác động đến môi trường. Các vấn đề này chỉ cần được xem xét nếu chúng có khả năng tạo ra rủi ro đối với người lao động.
• Tiêu chuẩn ISO 45001 không được thiết kế như một tài liệu pháp lý bắt buộc, mà thay vào đó nó là một công cụ quản lý cho các tổ chức vừa và nhỏ trở lên, được sử dụng một cách tự nguyện để loại bỏ hoặc giảm thiểu các rủi ro gây hại.

2. Mục đích của ISO 45001

Tiêu chuẩn này được xây dựng với mục đích như sau:

• Lập kế hoạch và triển khai mục tiêu cùng chính sách liên quan đến an toàn và sức khỏe nghề nghiệp (OHS).
• Xây dựng những quy trình có hệ thống nhằm đánh giá các ngữ cảnh, phát hiện rủi ro và cơ hội, đồng thời tuân thủ yêu cầu pháp lý và các quy định khác.
• Phát hiện các mối nguy hiểm và rủi ro có thể phát sinh trong các hoạt động của tổ chức.
• Thiết lập biện pháp kiểm soát các mối nguy đối với an toàn lao động.

• Nâng cao nhận thức về các rủi ro liên quan đến OHS cho toàn bộ nhân viên trong tổ chức.
• Đánh giá hiệu quả của các biện pháp OHS.
• Đề xuất những cải tiến thông qua việc thực hiện các biện pháp hợp lý.

3. Đối tượng áp dụng ISO 45001

Tiêu chuẩn ISO 45001 được áp dụng cho mọi loại hình doanh nghiệp, không phân biệt về quy mô, loại hình, mức độ phức tạp hay dịch vụ, sản phẩm mà họ cung cấp.

Nếu các doanh nghiệp hay tổ chức muốn giảm thiểu rủi ro tiềm tàng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và an toàn nghề nghiệp của nhân viên, họ nên ngay lập tức xây dựng và áp dụng hệ thống quản lý an toàn và sức khỏe nghề nghiệp theo tiêu chuẩn ISO 45001.

4. Những lợi ích khi doanh nghiệp áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001:2018

• Tăng cường khả năng tuân thủ các quy định pháp luật.
• Giảm tỷ lệ chi phí liên quan đến các sự cố lao động.
• Tiết kiệm thời gian và tài nguyên bằng cách giảm thiểu gián đoạn trong hoạt động kinh doanh.
• Giảm chi phí bảo hiểm.
• Giảm tình trạng vắng mặt và biến động nhân sự.
• Ghi nhận sự đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế, có thể ảnh hưởng đến khách hàng có quan tâm đến trách nhiệm xã hội.

5. Cấu trúc, nội dung của tiêu chuẩn ISO 45001

ISO 45001 có cấu trúc rõ ràng, xác định các yêu cầu phải tuân thủ khi thực hiện hệ thống quản lý an toàn sức khỏe nghề nghiệp. Tiêu chuẩn ISO 45001 gồm có 10 điều.

Điều khoản 1: Phạm vi của ISO 45001

ISO 45001 có sự khác biệt so với OHSAS 18001 bởi OHSAS 18001 chỉ tập trung vào việc thúc đẩy và hỗ trợ việc tuân thủ các chuẩn thực hành liên quan đến an toàn và sức khỏe nghề nghiệp. Trái lại, ISO 45001 không chỉ mục tiêu tạo dựng hệ thống quản lý an toàn và sức khỏe nghề nghiệp, mà còn đưa ra những biện pháp ngăn ngừa, kiểm soát các nguy cơ và rủi ro, cũng như các thương tích có thể phát sinh trong quá trình làm việc, nhằm cung cấp môi trường làm việc an toàn hơn.

Điều khoản 2: Tài liệu tham khảo

ISO 45001 không có tài liệu tham khảo, nhưng vẫn duy trì quy định này để duy trì tính nhất quán về số thứ tự trong các tiêu chuẩn hệ thống quản lý từ Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế.

Điều khoản 3: Thuật ngữ và định nghĩa

Thuật ngữ và định nghĩa trong ISO 45001 không được sắp xếp theo thứ tự bảng chữ cái như trong các tiêu chuẩn khác, mà được sắp xếp theo mức độ quan trọng. Tiêu chuẩn này cũng đưa ra một số thuật ngữ và định nghĩa mới so với OHSAS 18001 sau quá trình sửa đổi.

Điều khoản 4: Bối cảnh của tổ chức

Trong phần 4 này, doanh nghiệp cần nhận thức rằng tiêu chuẩn ISO 45001 cần phải được áp dụng và thực hiện một cách phù hợp với chiến lược của tổ chức. Điều này có nghĩa là việc tích hợp quản lý an toàn và sức khỏe nghề nghiệp vào chức năng hoạt động kinh doanh cốt lõi của tổ chức.

Tổ chức cần xác định cả yếu tố nội bộ và bên ngoài có khả năng ảnh hưởng đến khả năng đạt được kết quả từ hệ thống quản lý an toàn và sức khỏe nghề nghiệp. Yếu tố bên ngoài có thể bao gồm sự không ổn định xã hội, chính trị và kinh tế. Đồng thời, tổ chức cần phải xác định nhu cầu của các bên liên quan như đối tác hoặc khách hàng đối với hệ thống quản lý ISO 45001.

Để tăng tính minh bạch, phạm vi cuối cùng của hệ thống quản lý an toàn và sức khỏe nghề nghiệp cần được viết thành văn bản. Không loại trừ phần công việc kinh doanh vì ảnh hưởng đến kết quả an toàn lao động. ISO 45001 hướng đến giảm rủi ro lao động, không loại trừ để duy trì uy tín tổ chức.

Điều khoản 5: Sự lãnh đạo và tham gia của mọi người

Trong phần 5, đã chỉ ra rằng cần phải có sự cam kết từ tất cả nhân viên và lãnh đạo cấp cao trong tổ chức. Toàn bộ doanh nghiệp sẽ cùng chung tay thực hiện, bởi yêu cầu về sức khỏe và an toàn lao động không chỉ áp dụng cho một cá nhân hay một nhóm.

Điều khoản 6: Lập kế hoạch cho hệ thống quản lý OH&S

Lập kế hoạch trong ISO 45001 giúp tránh các hậu quả không mong muốn, chẳng hạn như gây thương tích, bệnh tật hoặc vi phạm luật pháp. Chú ý rằng mục tiêu và kế hoạch này cần được chứng minh bằng văn bản.

Các yếu tố hỗ trợ như nhận thức, khả năng và thông tin được thảo luận, nêu rõ trong phần 7. Theo ISO 45001, tổ chức nên thiết lập các mục tiêu thích hợp với mục tiêu và chiến lược kinh doanh của họ.

Điều khoản 7: Hỗ trợ

Các yếu tố hỗ trợ như nhận thức, khả năng và thông tin được thảo luận, nêu rõ trong phần 7. Theo ISO 45001, tổ chức nên thiết lập các mục tiêu thích hợp với mục tiêu và chiến lược kinh doanh của họ.

Điều khoản 8: Hoạt động

Phần 8 yêu cầu kiểm soát hoạt động cùng với việc chuẩn bị cho các tình huống khẩn cấp. Ngoài ra, doanh nghiệp cần đảm bảo rằng việc quản lý gia công và mua sắm cũng như việc quản lý rủi ro được thực hiện một cách hiệu quả. Đồng thời, tổ chức cần thực hiện việc quản lý nhà thầu một cách chặt chẽ, không được chuyển giao cho các nhà thầu phụ.

Điều khoản 9: Đánh giá hiệu suất

Việc tuân thủ pháp luật và đánh giá nội bộ là một phần quan trọng trong việc giám sát và đo lường hiệu suất. Ngoài ra, lãnh đạo cần xem xét xem hệ thống quản lý an toàn và sức khỏe lao động có hiệu quả hay không.

Điều khoản 10: Cải tiến

Hệ thống quản lý cần phải luôn được cải tiến, bao gồm cả việc áp dụng biện pháp để khắc phục sự không phù hợp cũng như việc đối phó hiệu quả với việc vi phạm. Theo đó, nhân viên được yêu cầu tham gia vào quá trình này vì họ hiểu rõ nguyên nhân hơn so với những người không liên quan trực tiếp.

6. PDCA trong ISO 45001

Phương pháp tiếp cận hệ thống quản lý an toàn sức khỏe nghề nghiệp trong ISO 45001:2018 đã được xây dựng dựa trên mô hình PDCA. Mô hình này thể hiện một chu kỳ liên tục của sự cải tiến, cụ thể:

• Plan – Lập kế hoạch: Xác định và đánh giá rủi ro hoặc cơ hội liên quan đến an toàn và sức khỏe nghề nghiệp. Thiết lập mục tiêu và quá trình phù hợp với chính sách của tổ chức.
• Do – Thực hiện: Thực hiện các quá trình dựa trên kế hoạch đã thiết lập.

• Check – Kiểm tra: Theo dõi và đo lường các hoạt động trong quá trình thực hiện, dựa trên sự so sánh với chính sách và mục tiêu đã đặt ra. Báo cáo kết quả thực hiện.
• Act – Hành động: Thực hiện các biện pháp hành động và cải tiến liên tục kết quả của hệ thống để đạt được kết quả tốt nhất.

7. Vì sao cần phải áp dụng và đạt được chứng nhận ISO 45001 ?

Theo báo cáo của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), từ 2011 đến đầu năm 2018, hàng năm có 340 triệu vụ tai nạn lao động, 160 triệu người mắc bệnh nghề nghiệp và 651,279 người chết vì chất độc. Riêng năm 2017, có 11,000 người chết vì tai nạn lao động, trong đó ngành xây dựng ghi nhận số vụ tai nạn lớn nhất.

Tiêu chuẩn ISO 45001 về quản lý An toàn và sức khỏe nghề nghiệp có tầm quan trọng to lớn cho doanh nghiệp trong việc bảo vệ sức khỏe và tính mạng của nhân viên, tuân thủ luật về an toàn vệ sinh lao động.

• Tạo lợi thế cạnh tranh và trúng thầu: ISO 45001 cung cấp lợi thế cạnh tranh khi thể hiện sự quan tâm đến an toàn và sức khỏe người lao động, đảm bảo tuân thủ yêu cầu an toàn và vệ sinh lao động. Chứng chỉ này cũng giúp tham gia vào đấu thầu các dự án lớn, khi nhiều doanh nghiệp yêu cầu đối tác của họ đạt chứng chỉ ISO 45001.
• Gia tăng niềm tin từ khách hàng và đối tác: Chứng chỉ ISO 45001 là bằng chứng về hệ thống quản lý An toàn và sức khỏe nghề nghiệp theo tiêu chuẩn quốc tế. Điều này thể hiện sự quan tâm và đầu tư vào điều kiện làm việc an toàn, xây dựng niềm tin và thương hiệu với khách hàng và đối tác.

• Tạo môi trường làm việc an toàn và gắn kết: ISO 45001 yêu cầu xác định và quản lý nguy hiểm/rủi ro một cách có hệ thống, tạo môi trường làm việc an toàn hơn, giảm thiểu tai nạn và vấn đề sức khỏe nghề nghiệp. Điều này cải thiện năng suất và sự ổn định trong doanh nghiệp.
• Nâng cao uy tín: Chứng chỉ ISO 45001 nâng cao uy tín và hình ảnh của doanh nghiệp, thể hiện cam kết với môi trường làm việc an toàn và lành mạnh, đồng thời đó là trách nhiệm xã hội.

8. Bộ ISO 45001 có những thay đổi và cải tiến gì ?

Tiêu chuẩn ISO 45001 đã trải qua một số thay đổi, bổ sung và cải tiến, bao gồm:

• Bối cảnh hoạt động: ISO 45001 điều khoản 4.1 đã thêm các yếu tố mới để xác định và theo dõi bối cảnh của doanh nghiệp, bao gồm cả các vấn đề nội bộ và bên ngoài.
• Người lao động và bên quan tâm: ISO 45001 tập trung vào nhu cầu và mong đợi của người lao động và bên quan tâm, với sự tham gia của người lao động, được thể hiện trong các điều khoản trong tiêu chuẩn.
• Quản lý rủi ro và cơ hội: ISO 45001 rõ ràng về trách nhiệm quản lý rủi ro và cơ hội trong các điều khoản 6.1.1, 6.1.2.3, 6.1.4. Bao gồm các biện pháp khắc phục và cải thiện tích cực hoặc tiêu cực tác động đến hệ thống quản lý an toàn và sức khỏe.
• Cam kết lãnh đạo và quản lý: Tiêu chuẩn thể hiện trách nhiệm của lãnh đạo cao nhất đối với hiệu quả của hệ thống quản lý.
• Mục tiêu và hoạt động: ISO 45001 thể hiện rõ mục tiêu và hoạt động thông qua các điều khoản 6.2.1, 6.2.2 và 9.1.1.

Thách thức trong việc thiết lập hệ thống quản lý An toàn và sức khỏe nghề nghiệp theo tiêu chuẩn ISO 45001 không chỉ nằm ở việc xây dựng quy trình và chính sách, mà còn yêu cầu sự đóng góp từ toàn bộ cán bộ nhân viên trong doanh nghiệp. Để thực hiện điều này, doanh nghiệp cần kế hoạch, thực hiện, kiểm tra và cải tiến một cách phù hợp.

9. ISO 45001:2018 liên quan tới các ISO khác như thế nào ?

Tiêu chuẩn ISO 45001 được thiết kế với cấu trúc tương thích với các tiêu chuẩn hệ thống quản lý ISO khác như ISO 9001:2015 (quản lý chất lượng) và ISO 14001:2015 (quản lý môi trường).

Trong quá trình xây dựng và phát triển tiêu chuẩn, nội dung của các tiêu chuẩn quốc tế khác cũng được xem xét, bao gồm OHSAS 18001 và "Hướng dẫn ILO - OSH" của Tổ chức Lao động quốc tế, cùng với các tiêu chuẩn quốc gia và các công ước của Tổ chức Lao động quốc tế (ILSs).

Các tổ chức áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001 sẽ thấy rằng yêu cầu của nó phù hợp với các tiêu chuẩn khác, tạo điều kiện cho việc chuyển đổi từ các tiêu chuẩn hệ thống quản lý OH&S hiện có sang ISO 45001 một cách dễ dàng. Điều này cũng tạo liên kết và tích hợp yêu cầu của các tiêu chuẩn ISO khác vào quá trình quản lý tổng thể của tổ chức.

Trên đây là những chia sẻ về tiêu chuẩn ISO 45001 , hi vọng với những thông tin VCR đã nói trên sẽ giúp bạn có được những kiến thức hữu ích.

Phuong.