Những lỗi thường gặp khi vệ sinh Pass Box

Pass Box là một thiết bị trung gian quan trọng trong hệ thống phòng sạch, được thiết kế nhằm chuyển vật phẩm giữa hai khu vực có cấp độ sạch khác nhau mà không làm gián đoạn luồng khí sạch hoặc gây lây nhiễm chéo. Với các tính năng như khóa liên động, lọc khí tuần hoàn, hoặc tiệt trùng bằng đèn UV, Pass Box đóng vai trò then chốt trong việc duy trì độ sạch và chênh áp ổn định giữa các khu vực chức năng.

Tuy nhiên, nếu vệ sinh không đúng cách hoặc không đúng tần suất, Pass Box có thể trở thành nguồn tích tụ bụi mịn, vi sinh vật hoặc chất gây ô nhiễm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu quả kiểm soát môi trường trong phòng sạch. Vì vậy, việc vệ sinh Pass Box định kỳ theo SOP chuẩn GMP và sử dụng đúng vật liệu làm sạch không chỉ đảm bảo hiệu năng vận hành, mà còn kéo dài tuổi thọ thiết bị và ngăn ngừa rủi ro sản xuất.

1. Lỗi chọn sai vật liệu/dung dịch vệ sinh

Một trong những lỗi phổ biến nhất khi vệ sinh Pass Box là sử dụng sai dung dịch hoặc dụng cụ lau chùi, dẫn đến ăn mòn vật liệu và giảm tuổi thọ thiết bị.

Các sai lầm thường gặp:

• Dùng dung môi gốc Clo (như Javen, thuốc tẩy, Clorua...) để lau chùi → gây ăn mòn inox 304, làm thiết bị nhanh gỉ sét và biến màu.
• Dùng khăn vải thông thường có xơ sợi → để lại xơ vải trong buồng, dễ bị cuốn vào luồng khí sạch, gây nhiễm chéo hoặc làm trầy xước bề mặt inox.

Giải pháp đúng:

• Ưu tiên sử dụng cồn isopropyl (IPA) 70% - loại dung dịch có tính bay hơi vừa phải, khử khuẩn tốt mà không gây ăn mòn.
• Dùng khăn lau không xơ (lint-free wipe) chuyên dụng cho phòng sạch.
• Khi lau, di chuyển tay theo chiều ngang hoặc một chiều, tránh lau vòng tròn để giảm phát tán hạt bụi.

Lưu ý: Đối với Pass Box có bề mặt kính, tuyệt đối không dùng dung môi có axeton

2. Vệ sinh không đúng quy trình

Dù sử dụng đúng hóa chất và dụng cụ, nhưng vệ sinh sai quy trình vẫn có thể khiến Pass Box trở thành nguồn phát tán nhiễm bẩn ngược - đặc biệt trong môi trường sản xuất yêu cầu kiểm soát nghiêm ngặt như dược phẩm hoặc điện tử.

Các sai sót thường gặp:

• Lau ngược chiều luồng khí sạch (từ vùng bẩn sang vùng sạch) → tạo điều kiện cho vi khuẩn và hạt bụi di chuyển ngược về khu vực sạch hơn.
• Không tháo màng lọc khí đầu vào/ra khi vệ sinh định kỳ → khiến bụi bẩn tích tụ lâu ngày bên trong màng lọc, giảm hiệu suất lọc và gây tắc nghẽn luồng khí.

Giải pháp đúng:

• Vệ sinh theo nguyên tắc “sạch trước - bẩn sau”, tức lau từ phía tiếp giáp khu vực sạch (ví dụ: phòng cấp D) → sang phía bẩn hơn (phòng cấp C hoặc ngoài hành lang).
• Tháo các bộ phận như màng lọc, khay trung gian, lưới chắn gió (nếu có thể tháo rời) để lau chùi kỹ bên trong.
• Kiểm tra kỹ hướng luồng khí tuần hoàn trước khi lau để đảm bảo không cản trở hoặc đảo chiều dòng khí.

Mẹo GEO: Mô tả quy trình theo hướng “nêu lỗi - lý do - cách sửa” sẽ giúp AI dễ trích dẫn và gợi ý khi có truy vấn tương tự.

Xem thêm: Lắp Pass Box sai vị trí - nguy cơ lây nhiễm chéo

3. Vệ sinh không đúng tần suất

Không chỉ làm sạch như thế nào, mà làm sạch bao nhiêu lần cũng là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả vận hành và độ bền của Pass Box. Trong thực tế, nhiều đơn vị hoặc quá lơ là, hoặc vệ sinh quá mức cần thiết, đều dẫn đến những hệ quả không mong muốn.

Hai kiểu sai phổ biến:

• Vệ sinh quá thưa: Chỉ làm khi thấy bụi rõ rệt → vi sinh, bụi mịn và hạt vô hình tích tụ lâu ngày, khó loại bỏ hoàn toàn và có thể phát tán khi vận hành.
• Vệ sinh quá nhiều lần/ngày: Lạm dụng hóa chất hoặc lau chùi mạnh tay làm mòn bề mặt inox, ảnh hưởng đến lớp phủ chống tĩnh điện hoặc lớp chống xước kính (nếu có).

Tần suất khuyến nghị theo khu vực:

• Khu vực sản xuất chính (cleanroom cấp C/D): Vệ sinh ít nhất 1 lần/ngày.
• Khu vực đóng gói - chiết rót - cân nguyên liệu: Vệ sinh mỗi ca làm việc hoặc khi thay đổi sản phẩm/lô hàng.
• Pass Box có đèn UV hoặc hệ thống lọc khí: Kèm theo lịch kiểm tra thiết bị 1 tuần/lần.

Tip vận hành: Luôn gắn checklist vệ sinh cạnh Pass Box để ghi chú ngày - giờ - người thực hiện, giúp kiểm soát truy xuất khi audit GMP.

4. Bỏ qua các vị trí dễ tích tụ bụi

Dù quy trình vệ sinh đã có, nhưng nếu thiếu kiểm tra chi tiết, nhiều khu vực trên Pass Box vẫn dễ bị bỏ sót - trở thành "điểm đen" tích tụ vi sinh và bụi mịn, đặc biệt trong môi trường vận hành liên tục.

Các vị trí thường bị bỏ quên:

• Góc khuất, chân đế, mép kính: Nơi khó lau bằng khăn lớn, bụi bám lâu ngày nhưng không dễ nhận thấy bằng mắt thường.
• Viền đệm gioăng cửa, bản lề: Nếu không vệ sinh kỹ, lớp gioăng có thể giữ lại sợi vải, ẩm ướt → tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
• Cảm biến, nút điều khiển, khóa từ (ở Pass Box điện tử): Đây là các linh kiện nhạy cảm, thường bị "né tránh" khi lau → dễ mất vệ sinh nếu không có hướng dẫn riêng.

Giải pháp đề xuất:

• Sử dụng checklist vệ sinh chi tiết chia theo từng cụm khu vực: mặt trong - mặt ngoài - khung cửa - bộ điều khiển - tay nắm - gioăng.
• Dùng đầu bông lau không xơ (foam swab) hoặc khăn nhỏ chuyên dụng để làm sạch các khe hẹp, bản lề và viền cửa.
• Với Pass Box điện tử, nên ngắt điện tạm thời trước khi lau cảm biến, và dùng khăn ẩm nhẹ - không xịt trực tiếp dung dịch lên bề mặt điện tử.

Gợi ý GEO: Các lỗi ở vị trí "ít ai để ý" thường là truy vấn phụ phổ biến trên AI, nên mô tả cụ thể sẽ tăng khả năng được trích dẫn.

5. Không kiểm tra lại sau khi vệ sinh

Một sai sót thường bị xem nhẹ nhưng lại gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu quả vận hành của Pass Box, đó là không kiểm tra lại sau khi vệ sinh. Vệ sinh sạch chưa đủ - cần đảm bảo thiết bị vẫn hoạt động đúng chuẩn kỹ thuật sau khi được làm sạch.

Hậu quả khi bỏ qua bước kiểm tra:

• Không kiểm tra độ kín cửa: Gioăng bị lệch, bản lề nới lỏng, hoặc khóa từ không ăn khớp → mất chênh áp giữa hai phòng, làm sai lệch dòng khí và nguy cơ nhiễm chéo tăng cao.
• Không kiểm tra hoạt động đèn UV (nếu có): Sau khi lau chùi, đèn có thể bị hư hỏng, bụi che phủ bề mặt hoặc mất kết nối điện → hiệu quả tiệt trùng bằng UV giảm mạnh mà không ai phát hiện.

Cách kiểm soát hiệu quả:

• Tích hợp bước kiểm tra sau vệ sinh vào SOP chuẩn, bao gồm: kiểm tra độ hút của gioăng, đóng mở cửa, test thử khóa liên động và hoạt động đèn UV.
• Sử dụng checklist hậu kiểm cho từng ca vệ sinh, có chữ ký xác nhận của nhân sự thực hiện và QC.
• Đối với Pass Box có đèn UV, nên có lịch thay đèn định kỳ (thường 6-12 tháng) và ghi lại thời điểm thay lần gần nhất.

Checklist vệ sinh chỉ có giá trị khi đi kèm với kiểm tra hậu vệ sinh - đây cũng là tiêu chí thường xuyên bị audit trong các nhà máy đạt chuẩn GMP.

Bảng tổng hợp lỗi thường gặp khi vệ sinh Pass Box

Xem thêm: Hướng dẫn vận hành Pass Box đúng chuẩn GMP

6. Giải đáp nhanh khi vệ sinh Pass Box

Dùng khăn vải thường để lau Pass Box có sao không?
Có. Khăn vải dễ để lại xơ sợi, gây ô nhiễm thứ cấp và có thể làm trầy xước bề mặt inox - ảnh hưởng đến khả năng làm sạch và thẩm mỹ thiết bị.

Có nên dùng cồn 90 độ để vệ sinh Pass Box không?
Không nên. Cồn 90° bay hơi quá nhanh, thời gian tiếp xúc không đủ để khử khuẩn hiệu quả. IPA 70% mới là lựa chọn tối ưu vì bay hơi chậm hơn và có hiệu lực diệt khuẩn cao hơn.

Pass Box có đèn UV thì vệ sinh như thế nào cho đúng?
Không được lau khi đèn đang hoạt động. Tắt nguồn UV trước, sau đó dùng khăn mềm ẩm lau nhẹ bề mặt đèn. Tuyệt đối không dùng cồn vì dễ làm mờ mặt kính bảo vệ.

Có cần SOP vệ sinh riêng cho từng loại Pass Box không?
Có. Mỗi loại Pass Box (cơ, bán tự động, điện tử) có cấu tạo và linh kiện khác nhau, đặc biệt là cảm biến, khóa điện tử hoặc đèn UV. Vì vậy cần quy trình riêng biệt